آينده ايران و آمريکا چه مي شود
گزارش راديو فرانسه به تحولات سياست خارجي اوباما
- دوشنبه 7 اردیبهشت 1388 [2009.04.27]
"آيا خواست اوباما براي گشايش مذاکرات با ايران جايگزين اقدامات انجام شده از سوي گروه شش کشور طي سال هاي اخير خواهد شد؟" اين سؤالي است که در ماه هاي اخير بارها در چارچوب "بازبيني سياست امريکا در منطقه" پرسيده شده.
براساس اطلاعات جمع آوري شده توسط راديو بين المللي فرانسه، دولت امريکا مايل است مواضع خود را نسبت به اساس اين پرونده حفظ کند: گروه شش کشور، رويکرد دوگانه [تحريم و پيشنهاد همکاري] و فکر "تعليق دوگانه" [تعليق همزمان غني سازي و قطعنامه ها] به هدف فرونشاندن بحران.
راديو بين المللي فرانسه در ۵ سؤال و جواب به بحران پرونده هسته اي ايران، استراتژي گروه شش کشور و پروژه هاي باراک اوباما در قبال دولت تهران پرداخته است:
نقش گروه شش کشور چيست؟
اين گروه، گروه ۱+۵ [پنج عضو دائمي شوراي امنيت سازمان ملل به اضافه آلمان] يا گروه ۳+۳ [سه عضو اتحاديه اروپا به اضافه ايالات متحده، روسيه و چين] نيز ناميده مي شود. اين شش کشور به همراه يکديگر روي پرونده پردردسر هسته اي ايران کار مي کنند و تاکنون موفق شده اند ۵ قطعنامه را در سازمان ملل به تصويب برسانند و طي اين قطعنامه ها از ايران بخواهند که برنامه هسته اي مشکوک خود را متوقف کند.
نکته جديدي که در دوره اوباما اضافه شده: از اين پس مقامات امريکايي در جلساتي که اين گروه در آنها به موضوع ايران مي پردازد، تنها به صورت فيزيکي حاضرند. البته اين حالت تنها يک بار اتفاق افتاده: در ژوئيه ۲۰۰۸ در ژنو و در آخرين ماه هاي صدارت دولت بوش.
از نظر دولت امريکا، ترکيب گروه شش کشور چندين فايده دارد: به گفته يک منبع نزديک به ديپلماسي فرانسه، "امکان نگاه داشتن روس ها و چيني ها در مذاکرات وجود دارد". همين منبع در ادامه مي افزايد: "و همچنين مي توان اين گونه تصور کرد که امريکا و ايران سيگاري نيز با هم دود خواهند کرد." اين مسايل باعث خواهند شد تا ايران و امريکا به يکديگر نزديک شوند و روابط به صورت آشکار برگزار شود.
سياست هويج و چماق چگونه پيش خواهد رفت؟ هويج ها کدام اند و چماق ها کدام؟ امريکايي ها هنوز نتايج به دست آمده از "بازبيني سياست شان در قبال ايران" [Review] را رو نکرده اند. با اين حال به نظر مي رسد که اتخاذ "رويکرد دوگانه" جواب داده است. از يک طرف، "چماق تحريم هاي بين المللي عليه ايران" و ازطرف ديگر، "هويج پيشنهاد همکاري هاي بين المللي" که توسط گروه شش کشور در سال ۲۰۰۷ و سپس ۲۰۰۸ به ايران ارائه گرديد. در اين پيشنهادات، نقش منطقه اي تهران به رسميت شناخته شده و مشوق هاي اقتصادي و همچنين يک پيشنهاد همکاري در زمينه هسته اي نيز تسليم گرديده است.
باراک اوباما چندين بار از "چماق بزرگ تر، هويج بزرگ تر" سخن گفته... فرمولي که دولت جديد امريکا هنوز از جزئيات آن صحبتي نکرده است.
سياست تعليق دوگانه چه بود؟ سياست تعليق دوگانه فرمولي بود که از سوي ديپلمات هاي گروه شش کشور مطرح شد تا بدين ترتيب پرونده هسته اي را از بن بست شش ساله اش خارج کنند. ايده اين فرمول چنين بود که دولتمردان ايراني به مدت شش هفته فعاليت هاي غني سازي اورانيوم را متوقف کنند و گروه شش کشور نيز همزمان با اين تعليق، تحريم ها را تشديد نکنند. يک ديپلمات فرانسوي مي گويد: "اين مسأله مي توانست زماني را براي پيش مذاکره ايجاد کند." همين ديپلمات مي افزايد: "هنوز در اين پرونده آغاز يک مذاکرات واقعي را تجربه نکرده ايم."
آيا انتخابات رياست جمهوري مي تواند چيزي را تغيير دهد؟ منبعي نزديک به ديپلماسي اروپا مي گويد: "ما در اين رابطه مباحثه اي ميان گروه شش کشور داشتيم. آيا تلاش هاي مجدد را بايد قبل از انتخابات رياست جمهوري ايران در ژوئن آغاز کرد يا بعد از آن؟" در نهايت تصميم بر آن شد که تاريخي براي برگزار کردن ديداري بين گروه شش کشور [در سطح رؤساي سياسي، يعني ديپلمات هاي عالي رتبه] و سعيد جليلي، مذاکره کننده ايران تعيين شود.
البته اين بدين معني نيست که اين ديدار قبل از انتخابات برگزار خواهد شد؛ انتخاباتي که نگراني بسياري در نتيجه نهايي آن وجود دارد. در حقيقت، محمود احمدي نژاد، رييس جمهور فعلي ايران، با اظهارات ضد اسراييلي خود به شخصيتي بدل شده که از نظر بسياري از دولتمردان، به ويژه فرانسوي، نمي توان با او پشت يک ميز نشست و مذاکره کرد. و اين طور به نظر مي رسد که ظهور يک شخصيت جديد در انتخابات آتي ايران مسأله مذاکره را تسهيل کند.
ولي نمايندگان گروه شش کشور امروز تلاش خود را روي شخصيت ديگري در جمهوري اسلامي متمرکز کرده اند: رهبر انقلاب علي خامنه اي که قدرت اصلي را در اين کشور در اختيار دارد. يک ديپلمات اروپايي در اين خصوص مي گويد: "در اين ۵ سال نتوانستيم يک راه مستقيم براي مذاکره با رهبر پيدا کنيم." اين علي خامنه اي است که تصميم نهايي را براي مسأله هسته اي و همچنين مذاکره احتمالي با امريکا مي گيرد.
آيا امکان رويارويي و درگيري وجود دارد؟ ايران مجدداً ادعا مي کند که برنامه هسته اي اش تنها ماهيت صلح آميز دارد. يک کارشناس پرونده هسته اي مي گويد: "ولي مراکز هسته اي کجا هستند؟ غني کردن اورانيوم قبل از ساخت مراکز هسته اي مثل اين است که بنزين بخريم ولي اتومبيل نداشته باشيم." پيشرفت هاي ايران نيز به اين ظن دامن زده است: با توجه به اطلاع به دست آمده از منابع ديپلماتيک فرانسوي، "تهران در شرف ذخيره اورانيوم غني شده به ميزان لازم براي تويد يک بمب اتمي است".
ازطرف ديگر، اسراييل نيز نگران اين پيشرفت هاست و جامعه بين الملل بيم آن دارد که يک عمليات هوايي اسراييلي عليه تأسيسات هسته اي ايران به وقوع بپيوندد. چنين عملياتي بي شک باعث ايجاد کشمکش و درگيري در منطقه خواهد شد و به قول يک ديپلمات فرانسوي، "فاجعه"اي رقم خواهد خورد.
منبع: راديو بين المللي فرانسه، ۲۴ آوريل
No comments:
Post a Comment