ميراث فرهنگی اصفهان در خطر

تردد در محور دروازه‌دولت بزرگ‌ترين خطر براي اصفهان است قطار شهري درحال مشوش كردن خواب آرام سي‌وسه پل پير است
ایسنا: كارشناس مطالعات تونل‌هاي‌ راه‌آهن كشور تأكيد كرد: عبور مترو از زير چهارباغ اصفهان به‌عنوان يك شهر تاريخي و گردشگر، كار درستي نيست، چون سطح آب در اين منطقه بسيار بالاست.
محمدرضا اسپهبد كه در دومين روز همايش «ميراث فرهنگي اصفهان در خطر» در تالار موزه‌ي فرش در تهران سخن مي‌گفت، ادامه داد: من فكر مي‌كردم، اين صحبت به حدود پنج سال پيش مربوط است كه گفت‌وگوهاي زيادي در اين زمينه انجام شدند.
وي با اشاره به اين‌كه در هر زمينه‌اي، نخست مطالعه لازم است، گفت: حدود 12 سال پيش، مدتي در يكي از شركت‌هاي مهندسي اصفهان با انجام مطالعات لازم در اين زمينه، به اين نتيجه رسيديم كه به‌دليل شرايط ناهمگن دشت آبرفتي اصفهان، تونل مترو نبايد از زير خيابان چهارباغ عبور كند. اكنون متأسفانه در اين زمينه كم‌لطفي مي‌شود و اين كم‌لطفي از سوي كساني است كه در قالب بعضي از مسؤولان اين كار را انجام مي‌دهند.
عضو هيأت علمي دانشگاه آزاد اسلامي واحد علوم تحقيقات بيان كرد: در نه متري سطح زمين در منطقه‌ي چهارباغ، سطح آب زيرزميني بالاست. هم‌چنين دو طبقه لايه‌ي رس در اين منطقه است. به همين دليل، از نظر سطح آب، خاك و منطقه‌ي چهارباغ، با مشكلاتي روبه‌رو هستيم. اين موارد به‌لحاظ ژيوتكنيكي براي ايجاد سازه‌اي مانند مترو مشكل‌زا هستند.
وي با اشاره به عبور مترو از پاريس و لرزش‌هايي كه در ساختمان‌هاي خيابان شانزه‌ليزه به‌شكل شبانه‌روز احساس مي‌شوند، اظهار داشت: چرا ما اين مشكل را مضاعف مي‌كنيم، درحالي‌كه وضعيت در منطقه‌ي اصفهان به‌لحاظ آبرفتي بودن بدتر از وضعيت زمين در پاريس است.
او ادامه داد: هرچند در تكنولوژي امروز، از نظر آب با مشكل روبه‌رو نيستيم و آب‌هاي سطحي را مي‌توان جمع‌آوري كرد، مانند كاري كه در تونل‌هاي مترو در تهران انجام شد، ولي در اصفهان با دو مشكل نوع خاك و تكان‌هايي كه ايجاد مي‌شوند، روبه‌رو هستيم. از همه مهم‌تر، آثار تاريخي هستند كه در پايين خيابان چهارباغ قرار دارند.
وي با اشاره به وجود مدرسه‌ي چهارباغ در سمت راست اين خيابان و مشكلاتي كه به‌دليل حفر تونل در اين منطقه ايجاد مي‌شوند، گفت: ما اعلام كرديم كه براي عبور مترو، چهارباغ را نديده بگيريد و حتا پس از بررسي‌هاي لازم، اعلام شد كه عبور مترو از خيابان شمس‌آبادي هيچ اشكالي ندارد.
عضو هيأت مديره‌ي كانون بازنشستگان سازمان انرژي اتمي ايران بيان كرد: در جلسه‌هاي متعددي كه در اين زمينه برگزار شدند، قرار بود مترو از خيابان شمس‌آبادي عبور كند، حتا يونسكو و سازمان ميراث فرهنگي و گردشگري به اين مسأله رأي مثبت دادند؛ ولي متأسفانه اكنون مي‌شنويم كه گويا حتا تونل در مسير چهارباغ زده شده است و اصرار دارند كه مترو را از اين مسير عبور دهند.
اسپهبد با اشاره به طراحي بي‌نظير شهر اصفهان از نظر گردشگري، زيبايي و معماري، گفت: من از مسؤولان سازمان ميراث فرهنگي و گردشگري مي‌خواهم، تا عمق فاجعه به جايي نرسيده است كه همه‌ي ما در اين مصيبت واقعي‌ قرار گيريم، جلوي اين كار گرفته شود.
وي در پاسخ به پرسش خبرنگاري درباره‌ي اين‌كه اگر مسير مترو به سمت خيابان شمس‌آبادي تغيير كند، آيا مشكل نوع خاك در اين مسير كم‌تر است؟ اظهار كرد: مشكلاتي كه ما در مسير چهارباغ داريم، وجود عمق بيش‌تر آب و لايه‌هاي رسي با يك ضخامت ضعيف‌ترند. اين درحالي است كه در مسير شمس‌آبادي، اين مشكلات بسيار كم‌ترند.
او در پاسخ به اين پرسش كه از چه زماني بررسي درباره‌ي اين مسأله آغاز شد؟ گفت: حدود 12 سال پيش، بررسي‌هايي انجام شدند و اعلام شد كه عبور مترو از چهارباغ، خطرناك است. حتا در آن زمان، پس از بررسي‌هاي انجام‌شده، مسير شمس‌آبادي به‌عنوان گزينه‌ي برتر مشخص شد. هم‌چنين مطالعات زمين‌شناسي و حفاري‌هاي انجام‌شده نشان دادند كه چهارباغ محيط مناسبي براي عبور مترو نيست.
اين مدرس دانشگاه اعتقاد دارد: عبور مترو از زير زاينده‌رود، هيچ اشكالي ندارد و ما ترس و واهمه‌اي براي عبور مترو از زير درياچه نداريم، چون با روش‌هاي تكنولوژي مي‌توان مشكل آب و عبور تونل را از زير رودخانه برطرف كرد؛ ولي مشكلي كه وجود دارد، اين است كه تونل نبايد به كوله‌هاي دو طرف پل سي‌وسه پل نزديك شود.
وي با اشاره به حضور مرحوم دكتر آيت‌الله‌زاده شيرازي به‌عنوان ناظر سازمان ميراث فرهنگي در جلسه‌هايي كه براي عبور مترو از چهارباغ اصفهان برگزار مي‌شدند، اضافه كرد: زماني كه در جلسه‌ها در اين‌باره صحبت مي‌شد، دكتر شيرازي با گريه مي‌گفت، چرا اين‌ها مي‌خواهند، اين كار را انجام دهند؟
به گزارش ايسنا، يك كارشناس معماري و مرمت بناهاي تاريخي اصفهان نيز در سخناني با دادن توضيح‌هايي درباره‌ي از زمان پيدايش شهر اصفهان تا كنون و وضعيت اين شهر به‌دليل عبور مترو، اظهار داشت: با افزايش بيش از حد جمعيت در اصفهان در سال‌هاي 1363 و 1364 بحث‌هايي كه پيش از انقلاب اسلامي درباره‌ي سيستم حمل‌ونقل مدرن مطرح شده بودند، باز هم سر باز كردند. پس از آن، با تصويب طرح قطار شهري اصفهان، شركت P.B.C بررسي‌هاي نخست را براي اين پروژه انجام داد. سپس شركتي از فرانسه با درنظر گرفتن مسايل جمعيتي اصفهان، در همان زمان اعلام كرد كه مترو براي اصفهان مخرب است، چون شكل جمعيتي اين شهر را برهم مي‌ريزد و اثرهاي مخربي را به‌دنبال دارد.
مجتبي كنعاني با نشان دادن نقشه‌ي عبور مترو از دو مسير شرق به غرب و شمال به جنوب اصفهان، ادامه داد: محور شرق به غرب مترو، خطر اصلي است، چون از نظر فني، اين محور بايد از زير بازار نقش جهان و سردر قيصريه عبور كند.
وي با اشاره به برخورد دو محور شمالي ـ جنوبي و شرقي ـ غربي در ميدان دروازه‌دولت اصفهان، گفت: اين نقطه دقيقا جايي است كه برج جهان‌نما ساخته شده و اين خود سبب بروز مشكلاتي است، چون اگر هر 15 دقيقه يك‌بار قطار زيرزميني در اين ايستگاه توقف داشته باشد و بخواهد جمعيت زيادي را تخليه كند و از سوي ديگر، روزانه تعداد زيادي از مردم در برج جهان‌نما تردد داشته باشند، بافت تاريخي اصفهان لطمه‌ي غيرقابل تصوري را مي‌بيند.
او افزود: عبور و مرور و تردد در محور دروازه‌دولت، بزرگ‌ترين خطري است كه اصفهان و بافت تاريخي آن را تهديد مي‌كند. هرچند مطالعاتي زيادي درباره‌ي ديگر مسايل اين بافت انجام شده‌اند، ولي متأسفانه به اين موضوع توجهي نشده است. بحث‌هاي جمعيتي به ديدگاه‌هاي بالاتري نياز دارند كه در اين زمينه تصميم‌گيري كنند.
به گزارش ايسنا، در ادامه‌ي اين همايش، سخنگوي ائتلاف ملي حاميان ميراث فرهنگي اصفهان با اشاره به مشكلاتي كه در زمينه‌ي عبور مترو از چهارباغ، شهر تاريخي اصفهان را تهديد مي‌كنند و سخنان متناقضي كه از سال 1381 تا كنون توسط مسؤولان پروژه‌ي مترو اصفهان، شوراي شهر و سازمان ميراث فرهنگي و گردشگري استان اصفهان بيان شده‌اند، گفت: متأسفانه در شرايطي، به سال جديد وارد مي‌شويم كه عروس شهرهاي مشرق‌زمين دست‌خوش كج‌سليقگي‌هاست.
عليرضا روحاني ادامه داد: قطار شهري اصفهان اكنون زير زاينده‌رود و با فاصله‌ي كم‌تر از 43 متر حفر شده و درحال مشوش كردن خواب آرام چند ساله‌ي سي‌وسه پل پير است.
وي با طرح اين پرسش كه چه اصراري است، تونل مترو از زير محور تاريخي اصفهان در چهارباغ عبور كند؟ گفت: چرا يك نفر از كارشناسان ميراث فرهنگي ناظر بر اين مسأله نيست؟ چرا امين‌پور ـ رييس سازمان ميراث فرهنگي و گردشگري استان اصفهان ـ كه زماني به‌عنوان عضو شوراي شهر اصفهان با برداشتن يك آجر از برج جهان‌نما مخالفت مي‌كرد، بايد بر صندلي رياست سازمان ميراث فرهنگي استان اصفهان بنشيند؟
او از رحيم‌مشايي پرسيد كه آيا زمان آن نرسيده است كه اقتدار سازمان ميراث فرهنگي و گردشگري را نشان دهيد؟
وي بيان كرد: امروز متأسفانه حتا مشخص نيست، نخاله‌هاي تونل‌برداري مترو اصفهان در كجا تخليه مي‌شوند. البته تا زماني كه ريل‌هاي راه‌آهن در تونل كار نشده‌اند و قطار عبور نكرده، فاجعه‌اي رخ نداده است. پس هنوز هم مي‌توان مديران شهري اصفهان را سر عقل آورد و جلوي زياده‌خواهي‌هاي آن‌ها را گرفت.
سخنگوي ائتلاف حاميان ميراث فرهنگي اصفهان تأكيد كرد: با يك حمايت همه‌جانبه از سوي سازمان ميراث فرهنگي و گردشگري كشور و افكار عمومي، مي‌توان جلوي اين فاجعه‌ي تاريخي و ملي را گرفت.