سال سختي در پيش است
انتقاد از بودجه 88 و پيش‌بيني كسري 50 ميليارد دلاري - چهارشنبه 9 بهمن 1387 [2009.01.28]
جواد ملك‌زاده
همزمان با حضور احمدي‌نژاد در مجلس و ارائه آخرين لايحه بودجه سالانه دولت نهم كه با تاخير بي‌سابقه‌اي همراه بود، داود دانش‌جعفري، وزير اقتصاد معزول دولت نهم، نسبت به واقعي نبودن و محقق نشدن درآمدهاي ادعايي دولت ابراز نگراني كرد و هشدار داد كه: "سال سختي در پيش است." وي همچنين فاش كرد كه رقم واقعي كسري بودجه سال جاري بالغ بر 25 هزار ميليارد تومان بوده؛ اين در حالي است كه منابع بين‌المللي هم كسري بودجه سال آينده ايران را نزديك به 50 هزار ميليارد تومان پيش‌بيني كرده‌اند.
محمود احمدي‌نژاد ديروز پس از چند بار خلف وعده، بالاخره به مجلس رفت تا لايحه بودجه سال 88 را براي تصويب به نمايندگان بسپرد. تعداد اوراق اين لايحه مشخص نبود، اما احمدي‌نژاد آن را در يك كيف دستي شفاف و نيمه‌خالي به علي لاريجاني تحويل داد و ابراز اميدواري كرد كه مجلس هم اين لايحه را در حجمي تصويب كند كه به صورت يك دفترچه در جيب هر ايراني جا بگيرد! سخنان احمدي‌نژاد در عين حال مصداق آشكاري براي اظهارات دو روز پيش محمدجواد لاريجاني، حامي اخير سياسي وي، محسوب مي‌شد كه گفته بود: "برنامه‌ريزي در كشور ما يك جوك است."
استقبال پرانتقاد از بودجه دولت
لطيفه ديروز احمدي‌نژاد درباره خلاصه‌سازي بيش از حد لايحه بودجه، البته همراه بود با توضيحات مفصل و خوش‌بينانه وي درباره امتيازات بودجه 88 و ثمراتي كه اين لايحه براي كشور به دنبال خواهد داشت. با اين حال اظهارنظرهايي كه در همين روز از جانب رئيس كميسيون ويژه طرح تحول اقتصادي و نيز وزير سابق اقتصاد دولت اصولگرا منتشر شد، نشان مي‌داد كه آنها به اندازه احمدي‌نژاد نسبت به لايحه دولت خوش‌بين نيستند.
دانش‌جعفري ديروز در يك نشست مطبوعاتي نسبت به "کسري موازنه پرداختها و ارز، کاهش درآمدهاي نفتي و غير واقعي بودن بخشي از درآمدها در بودجه سال آينده" ابراز نگراني كرد و سال آينده را "سال سختي براي اقتصاد ايران" دانست.
وي همچنين با افشاي اين نكته كه كسري بودجه سال 87 نه 15 هزار ميليارد تومان مورد اشاره دولتمردان، بلكه حدود 25 هزار ميليارد تومان است، پيش‌بيني كرد كه كاهش بهاي نفت مانع از تحقق درآمدهاي دولت در سال 88 شود.
مصباحي مقدم هم ديروز پس از جلسه علني در جمع خبرنگاران پارلماني تصريح كرد كه: "ممكن است لايحه هدفمند كردن يارانه‌ها در لايحه بودجه سال آينده اعمال نشود." وي پررنگ بودن اين احتمال را نيز با اين توضيحات نشان داد كه: "در صورتي كه جزئيات لايحه هدفمند كردن يارانه‌ها ماده به ماده در كميسيون ويژه مورد بحث و به جمع بندي برسيم، پيش از لايحه بودجه سال آينده به صحن علني ارايه مي‌شود ولي احتمالا وقت بيشتري نياز دارد."
احمدي نژاد: مردم را مي‌ترسانند
احمدي‌نژاد تنها دقايقي قبل از اين سخنان مصباحي مقدم، در جمع خبرنگاران بر تاكيدات خود در صحن علني مبني بر تنظيم بودجه 88 با توجه به لايحه هدفمند كردن يارانه‌ها پافشاري كرد. او در صحن علني هم به نمايندگان گفته بود كه دولت با فرض تصويب لايحه هدفمند كردن يارانه‌ها، در لايحه بودجه 8500 ميليارد تومان درآمد براي خود در نظر گرفته است؛ درآمدي كه در صورت جدي شدن اظهارات مصباحي مقدم، محقق نخواهد شد.
رییس دولت در نطق دیروز خود در مجلس خلاف همه آمار مدعی شد که مصرف بنزین در کشور کاهش یافته، با وجود آماری که به صراحت وزیر کار اعلام داشته گفت که اشتغال از بیکاری ها کاسته، بر خلاف نظر دو روز قبل رییس دیوان محاسبات ادعا کرد که بیشتر از حد برنامه خصوصی سازی صورت گرفته است.
محمود احمدی نژاد در مواردی در این سخنرانی به ابداع آمارهای تازه و معیارهای جدیدی دست زد که سابقه نداشت از جمله گفت "در نرخ مشاركت 1 / 97 درصد هدف برنامه محقق شد و عرضه‌نيروي كار حدود 93 درصد برنامه بود. همچنين نرخ بيكاري 7دهم درصد كاهش و در جهت اجراي عدالت فاصله‌بين بالاترين و پايين‌ترين نرخ بيكاري در استان‌ها كاهش پيدا كرد، يعني در جهت عدالت اجتماعي حركت كرديم" کارشناسان مدعی هستند که هیچ یک از این معیارها سابقه ندارد و من درآوردی است.
وی در جای دیگری باز هم ابداع کرد و گفت "ادامه سياست صرفه‌جويي در هزينه و هزينه مصرفي دولت، پيش‌بيني درآمدهاي حاصل از واگذاري‌ها بر اساس قانون اجراي اصل سياست 44و در جهت اجراي آن قانون و اصلاح فرآيند بودجه‌ريزي، يعني شفاف‌سازي منابع و مصارف و كاهش حجم تبصره‌ها و بندها و احكامي كه داخل بودجه تعبيه مي‌شوند، از ديگر جهت‌گيري‌هاي بودجه هستند."
احمدی نژاد با به کار بردن اصطلاح غیرعلمی مانند تاکید شده و یا سعی شده کوشید سخنرانی خود را موفقیت آمیز جلوه دهد. مانند آن جا که گفت "تلاش شده حجم بودجه شركت‌هاي دولتي نسبت به سال قبل كاهش داشته و واگذاري‌ها در اين زمينه ادامه پيدا كند"، يا آنجا که اظهار داشت: تاكيد شده است شركت‌هاي دولتي مازاد زمين، ساختمان و دارايي‌هاي ثابت خود را بفروشند تا بتوانند از منابع حاصله، پروژه‌هاي خود را تكميل كنند."
احمدي‌نژاد در سخنانش همچنين با تكرار درخواست خود مبني بر تصويب سريع و كامل لايحه هدفمند كردن يارانه‌ها، به شدت به منتقدان لايحه هدفمند كردن يارانه‌ها حمله كرد و گفت: "عده‌اي در بيرون تلاش مي‌کنند که فضايي پر از واهمه و ترس از آينده اجراي اين طرح را به وجود آورند، اما بايد بدانيم که اين راه و تصميمي است که بايد حتما اتخاذ کنيم."
اظهارات تند رئيس دولت را مي‌توان واكنشي به تصميم بسياري از نمايندگان براي مخالفت با لايحه دولت ارزيابي كرد؛ مخالفتي كه اكنون با راي منفي شش كميسيون به لايحه دولت، ديگر به هيچ وجه پنهان نيست و در روزهاي چانه‌زني بر سر بودجه 88 به چالشي موازي در برابر دولت نهم بدل شده است.
اين در شرايطي است كه كاهش قيمت نفت و عدم توان دولت براي افزايش درآمدها مالياتي، در كنار نياز دولت در آستانه انتخابات به تامين بودجه وعده‌هاي استاني و طرح‌هايي همچون مسكن مهر كه آشكارا بار تبليغاتي دارند، دولت احمدي‌نژاد را در وضعيت متناقضي قرار داده است كه از سويي از "رويكرد احتياطي و كنترلي" در لايحه بودجه سخن مي‌گويد و از سوي ديگر داعيه افزايش بودجه عمراني را دارد.
نكته جالب اينجاست كه احمدي‌نژاد در نطق خود پيش از تقديم لايحه بودجه، هيچ اشاره‌اي به دو سقفي بودن اين لايحه كه يك روز قبل معاونش به آن اذعان كرد، نداشت. او همچنين در اقدامي شگفت‌انگيز در هيچ جاي سخنانش به سقف ريالي بودجه 88 كه اصلي‌ترين رقم مربوط به اين لايحه است، اشاره نكرد و صرفا به بيان "افزايش سه و نيم درصدي" در خصوص بودجه عمومي كشور بسنده كرد؛ حال آنكه اگر اين ادعا را جدي بگيريم، ادعاي احتياطي و انقباضي بستن بودجه به وضوح نقض مي‌شود.
وي همچنين در ميان سخنانش، موضوع كاهش دو درصدي را يك بار به كل بودجه و بار ديگر به بودجه جاري نسبت داد تا نشان دهد كه اطلاعاتش درباره لايحه دولت تا چه حد دقيق و جامع است.
سهميه‌بندي بنزين، فشاري براي مردم نداشت!
احمدي‌نژاد در بخشي از سخنانش در صحن علني، مخالفت‌ها با لايحه اخير دولت را شبيه مخالفت‌ها با سهميه‌بندي بنزين دانست و گفت: "وقتي بحث كنترل مصرف بنزين مطرح شد، عده‌اي با هياهو و فرياد سعي كردند اين مسأله را به يک حادثه بزرگ تبديل كنند كه داراي تبعات اجتماعي جبران ناپذير است."
وي همچنين در اظهاراتي عجيب مدعي شد كه "سهميه‌بندي بنزين فشار قابل توجهي به مردم وارد نکرد" و همچنين با ارائه آمارهايي عجيب‌تر، ادعا كرد كه "مصرف روزانه بنزين كشور از 95 ]ميليون[ ليتر به 65 ]ميليون[ ليتر رسيده"، حال آنكه طبق آمارهاي رسمي وزارت نفت، متوسط مصرف بنزين روزانه ايرانيان در هيچ زماني به 95 ميليون ليتر نرسيده است.
البته، به گفته يک تحليلگر مسايل اقتصادي، خود احمدي‌نژاد هم با جا انداختن كلمه "ميليون" از عبارت خود، نشان داد كه صحت و دقت اين آمارها را تا چه حد جدي مي‌گيرد.
انتقادها از بي‌اعتنايي دولت به مجلس
روز گذشته هنوز احمدي‌نژاد پاي خود را از صحن علني مجلس بيرون نگذاشته بود كه داريوش قنبري، سخنگوي فراكسيون اقليت، در تذكري آيين‌نامه از وي انتقاد كرد و گفت: "ما مي‌خواهيم بودجه را تصويب كنيم، اما دولت هنوز گزارش روند اجراي برنامه را به مجلس نداده و رييس‌جمهور هم فرمودند كه در يك جلسه ديگري به شكل مفصل گزارش بودجه سال قبل را مي‌دهند." وي سپس از رئيس مجلس خواست كه: "از رييس‌جمهور بخواهيد تا گزارش بودجه را سروقت به مجلس ارائه دهد."
دقايقي بعد هم محمدرضا خباز، ديگر نماينده اقليت كه مخبر كميسيون اقتصادي مجلس نيز هست، باز نسبت به ارائه نشدن گزارش بودجه سال 87 از سوي رئيس‌جمهور انتقاد كرد و خطاب به علي لاريجاني گفت: "دولت موظف بود تا آخر خرداد ماه امسال گزارش برنامه را ارايه كند و بنده اين تذكر را بارها عرض كرده‌ام و شما هم دستور داديد كه گزارش برنامه بودجه سال گذشته به مجلس ارايه شود، اما اين كار هنوز صورت نگرفته است."
وي نيز در ادامه خواستار پيگيري رئيس مجلس براي دريافت سريع گزارش دولت شد و افزود: "امروز كه لايحه بودجه به مجلس آمده و ما مي‌خواهيم پيشنهادات خود را به كميسيون‌ها ارايه دهيم نمي‌دانيم كه بودجه سال 87 و سال قبل چگونه انجام شده است و ما در حالت ابهام و سردرگمي بسر مي‌بريم."
اما لاريجاني در جواب اين دو نماينده، اذعان كرد كه تاكنون بارها دريافت گزارش از دولت را پيگيري كرده و نامه‌هايي هم براي اين منظور نوشته است. وي همچنين خاطرنشان كرد كه مسئولان دولتي هم وعده‌هايي به او داده و گفته‌اند كه گزارش آمده است.
احتمال تصويب سرسري بودجه
بي‌اعتنايي آشكار دولت به مجلس كه در سخنان رئيس مجلس هم هويدا شد، در حالي است كه تاخير دولت در ارائه لايحه بودجه به مجلس اعتراض‌هاي گسترده‌اي را در مجلس برانگيخته بود. اما با وجود اولتيماتوم هيات رئيسه مبني ارائه لايحه بودجه تا پايان دي ماه، احمدي‌نژاد اين كار را تا هشتم بهمن ماه به تاخير انداخت.
البته سايت محافظه كار تابناك دو روز قبل گزارش داده بود كه دولت احمدي‌نژاد ارائه لايحه بودجه را به خاطر "گريز از فيلترهاي کنترلي مجلس" به تاخير انداخته و بسياري از كارشناسان هم نگران‌اند كه با توجه به كمبود وقت، نمايندگان با تصويب سرسري لوايح بودجه 88 و هدفمند كردن يارانه‌ها، كار خود را با اين دو لايحه مهم كه هر يك تاثير ژرفي بر معيشت مردم خواهد داشت، تمام كند.
حال با زمان‌بندي اعلام شده از سوي هيات رئيسه مجلس، مشخص نيست نمايندگان مجلس هشتم با چه معجزه‌اي قرار است لايحه بودجه دولت را تصويب كنند و آيا اساسا فرصتي براي نقد و بررسي لايحه دولت خواهند يافت يا خير.
محمدرضا ميرتاج‌الديني كه عضو هيات رئيسه مجلس است، خبر داده كه 10 روز براي مطالعه لايحه و ارائه پيشنهادات نمايندگان و دو هفته براي بررسي و تصويب لايحه بودجه در كميسيون تلفيق، زمان لازم است و در اين ميان يك هفته هم بايد به نمايندگان فرصت سركشي به حوزه انتخابيه داده شود كه به گفته وي در مجموع 28 روز زمان مي‌برد.
بدين ترتيب تازه از پايان دومين هفته اسفند ماه لايحه بودجه 88 به صحن علني خواهد آمد و اين در حالي است كه معلوم نيست در كجاي اين زمان‌بندي، فرصتي براي بررسي و تصويب يا رد لايحه هدفمند كردن يارانه‌ها در نظر گرفته شده است.
Tuesday, January 27, 2009
سال سختي در پيش است -انتقاد از بودجه 88 و پيش‌بيني كسري 50 ميليارد دلاري
Subscribe to:
Post Comments (Atom)
No comments:
Post a Comment