حرم امام رضا مهم تر از نيروگاه بوشهر ‏ -تحليلي در واشنگتن پست درباره ايران شيعي

حرم امام رضا مهم تر از نيروگاه بوشهر ‏
تحليلي در واشنگتن پست درباره ايران شيعي - دوشنبه 19 اسفند 1387 [2009.03.09]
استيو اينزکيپ ‏‏ ‏من هفته هاي اول روي کار آمدن دولت رئيس جمهور اوباما را به مطالعۀ يکي از بزرگترين چالش هاي او پرداختم: ‏ايران. با سفر به سراسر نقاط ايران تلاش کردم بفهمم در حال حاضر چه چيز براي مردم اين کشور از اهميت بيشتري ‏برخوردار است. برخي از خردمندانه ترين حرف هايي که شنيدم، از انتظامات مقدس ترين حرم ايران بود. ‏‏ ‏امام رضا، يکي از مکرم ترين شخصيت هاي اسلام شيعه، در مشهد بخاک سپرده شده است. قرن هاست که مؤمنان ‏براي عبادت از صحن هاي بيروني به اين مکان مي آيند. از غيرمسلماناني مانند من خواسته مي شود از ورودي تک ‏نفره داخل شوم و از اين رو، مجبور بودم از ايست هاي بازرسي زيادي عبور کنم که در اين ميان، مترجم ايراني من به ‏شوخي به يکي از مأموران انتظامات گفت، "تدابير امنيتي اينجا شديدتر از نيروگاه اتمي اصفهان است!" مأمور ‏انتظامات در جواب گفت، "اين حرم مهم تر از نيروگاه اتمي اصفهان است." ‏‏ ‏تا آن زمان تقريبا ً دو هفته بود که در ايران بودم و با بنگاه داران، کانديداهاي رياست جمهوري و مردم بازار صحبت ‏کرده بودم و اينکه شايد حق با مأمور انتظارات باشد، من را تحت تأثير قرار داد. ما در غرب بر غني سازي سوخت ‏هسته اي ايران، که سمبل پرستيژ ملي و همچنين قدرت واقعي اين کشور است، تمرکز کرده ايم. در حاليکه، حرم امام ‏رضا نمايانگر چيزي بالاتر از اينهاست، شايد چيزي عميق تر: آداب و رسوم برجستۀ ديني ايران، تاريخ شکوهمند آن، ‏نفوذ گستردۀ فرهنگي آن و وجه نقد. مشهد يکي از شهرهاي مهم توريستي بشمار مي رود که محل زندگي آيت الله علي ‏خامنه اي بوده است و مانند ساير شهرهاي کشور در حال آماده شدن براي انتخابات رياست جمهوري است. ‏‏ ‏در اين شهر 2.5 ميليون نفري، مي توانستم آنچه را که تحليلگران داخلي و خارجي به من گفته بودند، به چشم ببينم. ‏شناخت ايران مستلزم آن است که آمريکايي ها با همۀ پيچيدگي هاي زندگي ايراني روبرو شوند، نه فقط مسائلي که ‏مستقيما ً مايۀ نگراني واشنگتن بشمار مي روند. ‏‏ ‏راهنمايم به من گفت، هر ساله 12 ميليون نفر زائر به اين مکان سفر مي کنند. رونق اقتصادي مشهد نيز مانند ساير نقاط ‏ايران تحت تأثير تورم قرار گرفته است. در يکي از خيابان هاي فرعي نزديک حرم، با يک کارمند بازنشستۀ بانک بنام ‏علي که اکنون صاحب يک هتل کوچک توريستي است، ديدن کردم. او در حال صرف چاي در لابي هتل به من گفت، ‏درآمدهاي اهالي محل در حال افزايش است، اما قيمت کالاهاي خانگي مانند يخچال "چهل يا پنجاه درصد" افزايش يافته ‏است. ‏‏ ‏اين قبيل نگراني هاي اقتصادي موضوع انتخابات رياست جمهوري خواهد بود. رئيس جمهور احمدي نژاد با چالش هاي ‏متعددي از جمله محمد خاتمي روبروست. او در حال حاضر با جسارت براي دور دوم رياست جمهوري تلاش مي کند. ‏در حقيقت، وقتي به مشهد رسيديم، فهميديم که رئيس جمهور نيز در شهر است. ‏‏ ‏برندۀ انتخابات رياست جمهوري ماه ژوئن بر جهت گيري آيندۀ ايران مؤثر خواهد بود، اما حرف آخر را در سياست ‏خارجي ايران نخواهد زد. اين امتياز متعلق به مردي اهل مشهد است: خامنه اي. يک ديپلمات در تهران مي گويد، رهبر ‏پير انقلابي ايران همواره "يکي از تندروهاي" به شدت محافظه کار است که علاقه اي ندارد به اين موضوع فکر کند ‏که ايران نياز دارد به غرب نزديک شود. با اين وجود، اگرچه دموکراسي در ايران محدود است، اما حتي احمدي نژاد ‏نيز اخيرا ً دريافته است که عاقلانه است تمايل خود را براي مذاکره با آمريکا نشان دهد. ‏‏ ‏اين موضوع لزوما ً به اين معنا نيست که همۀ سران ايران با خواسته هاي آمريکا، خواه دربارۀ تروريسم و يا غني ‏سازي هسته اي، موافقت خواهند کرد. ايران نيز مانند آمريکا تعريف کاملا ً مشخصي از منافع خود دارد. ايرانيان ‏بندرت از ياد مي برند که کشور آنها هزاران سال يک قدرت سياسي و فرهنگي بوده است و اين قدرت به طرز ‏چشمگيري در حرم امام رضا نمايان است. ‏‏ ‏غيرمسلمانان اجازه ندارند وارد اتاق هاي اندروني حرم شوند، اما در يکي از همين ورودي ها، جمعيت زائران مشتاق ‏من را بداخل يک اتاق بزرگ هول دادند. از دم در شاهد بودم که همۀ ديوارها و طاق پوشيده از کاشي هاي آينه دار ‏بسيار کوچک است. يک غربي ممکن است احساس کند که وارد بزرگترين تالار رقص جهان شده است، گرچه راهنماي ‏من مي گويد، بسياري از زائران احساس مي کنند وارد بهشت شده اند. ‏‏ ‏من صرفا ً خواهم گفت، کاشي هاي آينه دار مانند خود ايران هستند: زيبا، پيچيده و ظريف. شما مي توانيد نيمي از عمر ‏خود را براي دنبال کردن هر يک از تشعشعات نور صرف کنيد. ‏‏ ‏منبع: واشنگتن پست، 8 مارس، 2009 ‏