مذاکره با ؟ پس سريع اقدام کنيد -تحليل واشنگن پست درباره ايران در برنامه دولت اوباما

مذاکره با ؟ پس سريع اقدام کنيد
تحليل واشنگن پست درباره ايران در برنامه دولت اوباما ‏ - دوشنبه 19 اسفند 1387 [2009.03.09]
ديويد ايگناتيوس
اصولا ً از فرآيند "نزديکي" ميان آمريکا و دشمنانش در خاورميانه حمايت هاي گسترده اي صورت مي گيرد. دولت اوباما ‏مي گويد خواهان مذاکره است و مقامات ايران و سوريه نيز همين موضع را تکرار مي کنند. اما سپس مشکلات شروع مي ‏شوند.‏
آيا مذاکرات بايستي آهسته و صبورانه انجام گيرد و يا اينکه طبق جدول زمانبندي فوري باشد؟ آيا آمريکا بايد پيشاپيش بر ‏توافق دربارۀ مسائل کليدي تأکيد کند؟ و يا اينکه نمايندگان صرفا ً بنشينند و شاهد باشند روند مذاکرات بدون پيش شرط به ‏کجا ختم مي شود؟
نحوۀ بيان چطور؟ آيا ايران واقعا ً تصور مي کند که مي تواند به آمريکا نزديک شود وقتي آيت الله علي خامنه اي هفته ‏گذشته اعلام مي کند که باراک اوباما همان "روش هاي دغل کارانۀ" بوش را دنبال مي کند و اينکه اسرائيل يک "غدۀ ‏سرطاني" است؟ بدين ترتيب، توقف گفتگو دستورالعمل دارد نه شروع آن. با توجه به گزارش هاي مربوط به مناظرات ‏شديد در ايران دربارۀ نحوۀ تعامل با آمريکا، شايد اين همان چيزي باشد که مد نظر خامنه اي است.‏
به رغم نطق تحريک کنندۀ ايران و اين دست و آن دست کردن سوريه، دولت آمريکا هنوز خواهان برقراري ارتباط است. ‏دعوت هفتۀ گذشته هيلاري کلينتون وزير امور خارجۀ آمريکا از ايران براي پيوستن به مذکرات افغانستان، تازه ترين اين ‏نشانه هاست. اما مقامات دولت اوباما در عين حال که سياست ايران و سوريه را مرور مي کنند، بر تعدادي از مسائل کليدي ‏که نحوۀ پيشرفت پروسۀ نزديکي را شکل مي دهند، تمرکز کرده اند.‏
بياييد با ايران شروع کنيم. اولين چالش موضوع "دو زمانه بودن" است. مقامات دولت آمريکا مي خواهند زمان کند حرکت ‏کند به طوري که خواهان پروسۀ دقيق گفتگوي مستقيم و مداوم هستند. اما آنها در عين حال مي دانند که ساعت برنامۀ هسته ‏اي ايران بسرعت در حال حرکت است و ايرانيان مي توانند تا سال آينده به سوخت مورد نياز يک بمب اتم دست پيدا کنند. ‏افريم هيلوي رئيس سابق موساد، سرويس جاسوسي اسرائيل، در ايميل اخير خود به من بر اين مسأله تأکيد کرد، "سياست ‏نزديکي فقط در صورتي موفق خواهد بود که ايرانيان بدانند همۀ وقت دنيا را براي مذاکره در اختيار ندارند. آمريکا بايد ‏گفتگو را به چند ماه محدود کند." يک مقام بلندپايۀ اسرائيلي نيز در مصاحبۀ هفتۀ گذشته همين استدلال را آورد: "اگر مي ‏خواهيد سياست نزديکي را اتخاذ کنيد، هم اکنون اين کار را انجام دهيد، با يک تاريخ مشخص."‏
تيم اوباما نمي خواهد محدوديت زماني براي مذاکره داشته باشد، اما مقامات اين دولت معتقدند که ايران بايد يک تنه بدون ‏کمک ديگران حرکت کند تا از فشار زماني کاسته شود. يک مقام بلندپايۀ دولت اوباما مي گويد، "اگر ايرانيان مايلند يک ‏پروسۀ راحت تر و بدون شتاب داشته باشند، بايد اقداماتي را انجام دهند که حرکت اين ساعت را متوقف کند." دولت اوباما ‏هنوز تصميم نگرفته است که اين اقدامات چه بايد باشند، اما احتمالا ً با خواسته هاي آژانس بين المللي انرژي اتمي در ‏خصوص شفاف سازي بيشتر از سوي ايران و اجازۀ بازرسي هاي جديد از برنامۀ هسته اي اين کشور شروع خواهد کرد.‏
گذشته از موضوع "دو زمانه بودن"، موضوع مهم تر تصميم گيري دربارۀ موضع چانه زني در خصوص مسأله هسته اي ‏است. چند سال قبل، آمريکا و اسرائيل اميدوار بودند بتوانند قبل از دسترسي ايران به قابليت غني سازي سوخت، برنامۀ ‏هسته اي اين کشور را متوقف کنند، اما بنظر مي رسد ظرف چند ماه گذشته اين تلاش با شکست روبرو شده است. موضع ‏عقب نشيني اين خواهد بود که بخواهند ايرانيان از مرز ساخت بمب عبور نکنند و اينکه ايرانيان به بازرسان اجازه دهند ‏تأييد کنند که غني سازي همواره در سطوح پايين همسوي با برنامۀ غيرنظامي اتمي صورت گرفته است.‏
به گفتۀ يک مقام اسرائيلي، گزينۀ مرز (ساخت بمب اتم) از حمايت يک جناح ايران که شامل علي اکبر ولايتي، وزير اسبق ‏امور خارجۀ ايران و مشاور فعلي خامنه اي است، برخوردار است. اما اين مقام مي گويد، اسرائيلي ها با اين رويکرد ‏مخالفند و در عوض به عقب راندن فناوري هسته اي ايران معتقدند.‏
نتيجه اينکه اين ظرافت هاي ديپلماتيک مهم هستند، اما شما مي توانيد بيشتر به آنها بينديشيد. مقام بلندپايۀ دولت اوباما مي ‏گويد، "مي دانيم که زمان طرف ما نيست." واقعيت اين است که اگر اوباما خواهان مذاکره است، بايد بلافاصله دست به کار ‏شود و ببيند پروسۀ نزديکي به کجا ختم مي شود.‏
منبع: واشنگتن پست، 8 مارس‏