فرجام حمله اسرائیل به غزه چیست؟

حسين آرين
هواپیماهای اسرائیل در چهارمین روز حمله خود به نوارغزه، هدف‌های جدیدی از جمله ساختمان‌های دولتی حماس را بمباران کردند.
اسرائیل از روز شنبه حملات هوایی خود به نوار غزه را آغاز کرد و تاکنون دست کم ۳۵۰ نفر جان خود را از دست داده‌اند و بیش از ۱۴۰۰ نفر زخمی شده‌اند.
سازمان ملل و اتحادیه اروپا از اسرائیل و حماس خواسته‌اند که به آتش بس تن دهند ولی مقام‌های اسرائیلی می‌گویند در حالی که حماس به راکت پراکنی ادامه می‌دهد، آتش بس مفهومی ندارد.
در این رابطه دکتر سُولی شاهوار، مدیر مرکز مطالعات ایران و خلیج فارس در دانشگاه حیفا در اسرائیل، به پرسش‌های رادیو فردا پاسخ داده است.
این گفت وگو را بشنوید
رادیو فردا: آیا هدف اسرائیل از این عملیات نظامی براندازی حماس است یا متوقف کردن راکت‌پراکنی؟
سولی شاهوار: به عقیده من نابود کردن حماس امکان‌پذیراست، ولی زیان آن خیلی زیاد است. فکر نمی‌کنم اسرائیل در شرایط کنونی بتواند به عملیاتی که برای براندازی حماس لازم است دست زند، چون سخت‌ترین طرح جنگی، جنگی است که در شهر و در جاهای ساختمانی و مسکونی انجام می‌شود و نه در صحرا. حتی فکر نمی‌کنم متوقف کردن موشک پراکنی‌ها هم عملی باشد.
در مورد اینکه بین اسرائیل و حماس چه کسی از لحاظ قوه نظامی برتر است، تردیدی وجود ندارد. اسرائیل تکنولوژی دارد، موشک، هواپیما، تانک، هلی‌کوپتر و سلاح‌هایی از این دست دارد که حماس ندارد. ولی در شرایط کنونی و در فرهنگ خاورمیانه، اگر حماس بعد از اینکه اسرائیل عملیات نظامی خود را تمام کرد، بتواند هنوز موشک بفرستد، دست کم برای مردم خاورمیانه و مردم کشورهای اسلامی، این یک پیروزی است.
فکر می‌کنم اسرائیل برای رسیدن به هدف‌های خود، باید این هدف‌ها را، حداقل آنهایی را که علنی بیان می‌کند، خیلی کمتر کند.
اسرائیل در سال‌های اخیر، تحریم‌های اقتصادی شدیدی را علیه نوار غزه اعمال کرده است. آیا اسرائیل از تحریم و محاصره اقتصادی مأیوس شده، که دست به کار این عملیات نظامی شده است؟
تحریم اقتصادی، اگر صد درصد نباشد، یعنی اگر یک جای باز داشته باشد، زیانی به طرف می‌زند ولی تحریم واقعی نیست و نمی‌تواند طرف مقابل را بشکند و پای میز مذاکرات بکشاند یا به متوقف کردن موشک پراکنی مجبور کند.
حماس بیش از چهارصد تونل درست کرده و از آن راه‌ها، با وجود تحریم اقتصادی، همه نوع کالا از جمله بنزین و اسلحه، به طور مدام وارد می‌کند. پس این تحریم نیست. تحریم باید صد درصد باشد، یعنی اسرائیل باید از طرف خود گذرگاه‌ها را ببندد و مصر هم همین طور، ولی اینکار اتفاق نیفتاده است. خود اسرائیل، با اینکه تحریم اقتصادی اعمال کرده، هر چند ماه یا بعد از هر مدتی، دروازه‌ها را باز می‌کند و اجازه می‌دهد که کمک‌های اقتصادی، انسانی و غیره، وارد نوار غزه شود.
اسرائیل در مقابل موشک‌پراکنی حماس از نیروی نظامی بیش از حد معمول استفاده کرده است. به نظر می‌رسد که هیچ تعادلی بین اقدامات حماس و عملیات گستردۀ اسرائیل نیست.
در وضعیتی که در هشت سال اخیر بوده، تا به حال اسرائیل چنین نیروهایی استفاده نکرده بود. قبلاً چیزهای خیلی محدودی بوده و می‌شود گفت که به موشک‌پراکنی‌های حماس پاسخ خیلی شدیدی نشان داده نشده است.
اما بعد از هشت سال، مردم جنوب اسرائیل در وضعیتی هستند که می‌شود گفت هر روز چند موشک روی سر آنها پرتاب می‌شود. خیلی ساده است انتقاد کردن، وقتی انسان در یک کشور غربی می‌نشیند و زندگی راحتی دارد و چنین چیزهایی را تجربه نکرده، می‌تواند راحت انتقاد کند.
من شخصاً این وضعیت را دو سال و نیم پیش، که حزب‌الله حیفا را بمباران کرد، تجربه کردم. بنا بر این از وضعیت فعلی نمی‌شود انتقاد کرد، بدون اینکه ] انسان [ این وضعیت را تجربه کرده باشد.
اما آیا عملیات اسرائیل، به آتش بس با حماس، منتهی خواهد شد؟
بله، آتش‌بس خواهد شد، چون غیر از آتش بس چیست؟ یا ادامه جنگ که دو طرف نمی‌خواهند، و یا صلح که ممکن است این را اسرائیل بخواهد، ولی حماس اسرائیل را به رسمیت نمی‌شناسد و چندین بار گفته که مایل نیست اسرائیل را به رسمیت بشناسد یا با آن کشور مذاکره کند.
در چنین وضعیتی که یک طرف نمی‌خواهد اصلاً کاری با طرف مقابل داشته باشد، نمی‌توان انتظاری بیش از آتش بس داشت. اما بعد از آتش بس چه می‌خواهد شد؟
دوباره حماس، به مانند حزب‌الله انبارهای خودرا پر می‌کند و این سناریو دوباره، مثلاً یک یا دو سال دیگر، تکرار می‌شود. پس این موضوع باید اساساً و به این شکل حل شود که چگونه می‌شود به صلحی رسید، که دو طرف خواستار آن باشند و نه فقط یک طرف.
عملیات نظامی اسرائیل نشان می‌دهد که دیپلماسی دولت بوش و کاندالیزا رایس به نتیجه نرسیده است. آیا اسرائیل به سیاست دولت اوباما خوش‌بین است؟
به عقیدۀ من باراک اوباما، با احترامات فائقه‌ای که برای او داریم، نمی‌تواند کاری بکند، چون بازیگران دیگری غیر از اسرائیل، مثلاً حماس، جهاد اسلامی یا ایران وجود دارند. ایران پشت سر این موضوع است و کمک‌های ایران است که توان مبارزه را به حماس می‌دهد. همه باید به صلح رضایت دهند.