زندانیان سیاسی، محروم از مرخصی نوروزی

کمیته گزارشگران حقوق بشر
طبق بخشنامه ابلاغ شده به به سازمان زندان ها، اعطای مرخصی نوروزی به زندانیان سیاسی، ممنوع شده است. این بخشنامه در شرایطی صادر می شود، که در ایام نوروز، نیمی از زندانیان به مرخصی می روند. به گفته زندانیان سیاسی، اکثر زندانیان با جرایم مختلف، حق استفاده از مرخصی نوروزی را دارند. با این حال درخواست مرخصی زندانیان سیاسی که از چند ماه پیش به مدیریت زندان انتقال یافته بود، تنها با یک جمله پاسخ داده شد:" با درخواست مرخصی موافقت نشد."
در مورد زندانیان سیاسی برخلاف سایر زندانیان که میبایست، تنها نظر مساعد زندان را برای رفتن به مرخصی جلب نمایند، دادگاه انقلاب و وزارت اطلاعات، مراجعی هستند که باید در مورد مرخصی آنها تصمیم گیری نمایند.
مطابق ماده 226آیین نامه سازمان زندان ها، محكوماني كه جرم آنان سرقت مسلحانه، جاسوسي، اقدام عليه امنيت كشور و يا دايركردن مراكز ‏فساد و فحشاء، آدم‌ربايي، جرايم باندي، اخلال در نظام اقتصادي، محكومان داراي دو بار سابقه محكوميت ‏بخاطر همان جرم، محكومان به حبس ابد و كليه محكوماني كه به جهت اجراي حكم قصاص يا اعدام در زندان ‏نگهداري مي‌شوند و نيز افرادي كه به شرارت مشهورند از شمول اعطاي مرخصي مستثني هستند مگر با ‏تشخيص دادستان يا رئيس حوزه قضايي.‏
با این حال، آنچه در آیین نامه سازمان زندانها حائز اهمیت است، نگاه به مرخصی به عنوان یک امتیاز برای زندانی است و نه به عنوان یک حق. و از این رو، زندانیانی که با اتهام اقدام علیه امنیت ملی( زندانیان سیاسی) روانه زندان می شوند، با نظر وزارت اطلاعات از امتیاز استفاده از مرخصی محروم می شوند.
در سالهای اخیر، هیچ یک از زندانیان سیاسی در ایران نتوانسته اند از امتیاز استفاده از مرخصی استفاده نمایند. این امتیاز، زمانی که به دلیل بیماری زندانی و لزوم درمان آن در خارج از زندان به حق تبدیل می شود نیز، از جانب دادگاه انقلاب نادیده گرفته شده است. این امر موجب آن شده که زندانیان سیاسی، بارها در اعتراض به عدم اجازه برای استفاده از مرخصی استعلاجی، به اعتراض هایی از قبیل، اعتصاب غذا دست بزنند. اکبر محمدی نمونه ای از این زندانیان است، که در اعتراض به عدم اعطای مرخصی استعلاجی برای ادامه درمانش در خارج از زندان، دست به اعتصاب غذا زد و پس از ده روز، درگذشت.
همچنین محروم نمودن زندانیان سیاسی از مرخصی، موجب اعمال فشار بر خانواده های آنان می گردد.در حالی که مطابق با آیین نامه حقوق شهروندی و اصل " شخصی بودن جرم و مجازات" اگر كسي مجرم شناخته شود فقط بايد خود او مجازات گردد نه خانواده‌اش و محروميت از ملاقات و مرخصي، ‏مجازات خانواده مجرم به تبع مجازات مجرم است.طبق ‏اين اصل كه در تمام نظام هاي‌حقوقي جهان معمول است هيچكس را نمي توان به هر دليلي به موجب جرم شخص ‏ديگري مجازات كرد.
امیر ساران، آخرین نمونه از زندانیانی است که در 3 سال گذشته نتوانست از مرخصی استفاده نماید. او که در این مدت، چندین بار در زندان دچار حملات قلبی شده بود، بارها، درخواست مرخصی اش از سوی مسئولان زندان رد شد. و نتوانست در خارج از زندان به مداوای بیماریهای خود بپردازد. همسر وی می گوید:" در طول 3 سال گذشته، بارها به دادگاه انقلاب، اداره اطلاعات و هرجا که می توانستم مراجعه کردم ، که با مرخصی اش موافقت شود، آما انها می گفتند که شوهرت باید تعهد بدهد."
و بلاخره این زندانی سیاسی، در حالی که هنوز 11 سال از مدت زمان محکومیتش باقی مانده بود، جمعه گذشته، به دلایلی نامعلوم در بیمارستان رجایی کرج درگذشت. مسئولان بیمارستان گفته اند، زمانی که وی را از زندان به بیمارستان آوردند، او تقریبا مرده بود و آنها نتوانستند اقدامی برای نجاتش انجام دهند.
حمیدرضا محمدی، امیدرضا میرصیافی، و شمار دیگری از زندانیان سیاسی در زندان اوین از جمله کسانی هستند که پس از حدود دو ماه انتظار، با درخواست مرخصی شان مخالفت شده است.
یکی از این زندانیان می گوید:" امید زیادی داشتم، که با مرخصی 5 روزه ام موافقت شود، در این مدت بارها خانواده ام به دادگاه انقلاب مراجعه کردند و دست آخر به آنها گفتند موافقت نشده است. "
در اعلاميه جهاني حقوق بشر با وجود آنكه اوقات فراغت از نظر حيات انساني ، همردیف غذا نيست اما همانطور ‏كه انسان حق هوا و غذا دارد، اوقات فراغت براي او نيز در زمره حقوق به شمار رفته است نه در رديف امتيازات.