ايران به آمريکا تسليم نخواهد شد -تحليل تلگراف از رابطه دولت اوباما با تهران

ايران به آمريکا تسليم نخواهد شد
تحليل تلگراف از رابطه دولت اوباما با تهران - یکشنبه 27 بهمن 1387 [2009.02.15]
کان کافلين
سي سال (از پيدايش انقلاب ايران) گذشته است، اما پس از سه دهه خصومت شديد و اتهام متقابل که چيزي نمانده باعث ‏جنگ تمام عيار با غرب شود، بنظر مي رسد رژيم تندروي ايران اولين ژست آشتي جويانۀ خود را در مقابل کشوري که آن ‏را شيطان بزرگ مي نامد، گرفته است.‏
تنفر از غرب، ارزش هاي ليبراليسم و حکومت دموکرات يکي از فاکتورهاي کليدي است که باعث حفظ انقلاب ايران از ‏زمان سرنگوني شاه توسط خميني شده است. اما اکنون حتي وارثان انقلاب خميني نيز تلاش مي کنند مشکل انزواي ‏روزافزون ايران را حل کنند. ميراث اسلام راديکال و سازش ناپذير خميني هنوز بر ساختار سياسي، اجتماعي و مذهبي ‏ايران سلطه دارد تاحدي که در نهايت تعيين خواهد کرد ايران تا چه اندازه براي گام برداشتن در مسير آشتي با غرب آماده ‏است.‏
احمدي نژاد با اعلام اينکه ايران آماده است "بر مبناي احترام متقابل و در فضايي عادلانه" با دولت اوباما گفتگو کند، اولين ‏گام هاي لرزان را در اين مسير برداشته است. با توجه به نااميدي اوباما براي يافتن راه حلي براي بحران ايجاد شده ميان ‏ايران و غرب بر سر برنامه هسته اي اين کشور، برنامه ريزي براي گفتگو نبايد خيلي سخت باشد، خصوصا ً اينکه اوباما ‏قول داده است، مادامي که ايران حاضر باشد "مشت خود را باز کند"، واشنگتن آماده است دست دوستي خود را دراز کند.‏
قطعا ً رويکرد اوباما با نطق "محور شرارت" دولت بوش دربارۀ ايران تفاوتي فاحش دارد. به علاوه، احمدي نژاد، که با ‏مبارزۀ دشوار انتخاباتي ماه ژوئن روبروست، آنقدر سياستمدار زيرکي است که براي مهار بحران هسته اي، نگذارد فرصت ‏مذاکره از دست برود. اما قبل از اينکه ايرانيان يا آمريکايي ها تحت تأثير چشم اندازهاي راه حل ديپلماتيک قرار بگيرند، ‏بايد بخاطر داشته باشيم که فضاي احمدي نژاد براي مانور بسيار محدود است، چرا که ميراث خميني، سازش دربارۀ مسائل ‏مهم سياسي، به ويژه برنامه هسته اي، را ممکن نمي داند.‏
خميني در آخرين سال عمرش نهايت تلاش خود را بکار بست تا تضمين کند که ديدگاه او دربارۀ اسلام راديکال، که او ‏خواهان صدور آن به سراسر جهان اسلام بود، سال هاي متمادي پس از مرگ او حفظ خواهد شد. خميني جدا از اينکه ‏مقدمات جانشيني علي خامنه اي را بعنوان رهبر فراهم کرد، در بياناتي چند، دولت هاي بعدي را به سياست هايي که قطعا ً ‏تهران را در مسير رويارويي با غرب قرار مي داد، متعهد نمود. ‏
يکي از جنجال برانگيزترين فتواهاي او که هم اکنون نبض تپندۀ بحران فعلي است، اين تأکيد خميني بود که ايران بايد به ‏ساخت سلاح هاي اتمي مبادرت ورزد. علاقۀ خميني به سلاح هاي اتمي نشأت گرفته از تجربۀ تلخ جنگ هشت سالۀ ايران با ‏عراق بود، که در آن صدام حسين براي جلوگيري از پيشروي نيروهاي نظامي ايران از سلاح هاي شيميايي استفاده کرد. ‏
خميني در تاريخ 16 ژوئيه 1988 در نامه اي خطاب به سران سياسي و نظامي کشور نوشت، ايران بايد براي دستيابي به ‏قابليت نظامي – از جمله سلاح هاي اتمي – هر کاري بکند تا مطمئن شود که دفعۀ بعد که کشور وارد جنگ مي شود، خود ‏را در موقعيت تحقيرکنندۀ مشابه (در زمان جنگ ايران و عراق) براي قبول آتش بس نيابد.‏
اين نامه همواره علت وجود برنامۀ هسته اي ايران بشمار مي رود و دليل اينکه چرا محافظه کاران تندروي اين کشور قصد ‏ندارند در برابر درخواست هاي آمريکا مبني بر تعليق فعاليت هاي غيرقانوني غني سازي اورانيوم در نطنز تسليم شوند. ‏
ممکن است دربارۀ اينکه ايران برنامۀ فعال نظامي هسته اي دارد، اشتباه شده باشد، اما ترديدي نيست که اگر سرعت فعاليت ‏غني سازي اورانيوم ادامه پيدا کند، اين کشور تا اواخر سال جاري به اورانيوم غني شدۀ مورد نياز ساخت يک بمب اتم دست ‏خواهد يافت. ‏
موضوع ديگري که جاي ترديد ندارد، اين است که ايران تا سال 2003 به طور فعال روي ساخت سلاح هاي اتمي کار مي ‏کرد و اکثر پيشرفت هاي صورت گرفته در اين حوزه در زمان ميانه روهايي مانند محمد خاتمي اتفاق افتاده است. از اين ‏رو، کل تشکيلات سياسي و مذهبي جمهوري اسلامي به دستيابي به سلاح هاي اتمي پايبند است.‏
اما نتيجه اينکه هر قدر هم که احمدي نژاد و حاميان تندروي او دربارۀ آغاز گفتگو با غرب صحبت کنند، مادامي که حاکمان ‏ايران به اصول و اهداف ميراث انقلابي خميني پايبند باشند، شانس اينکه اين گفتگوها به پيشرفت چشمگير روابط بيانجامد، ‏اندک است.‏
منبع: ديلي تلگراف، 13 فوريه