معضل ایران بدون روسیه حل نمی شود -مقاله کريستين ساينس مانيتور دربارۀ مثلث ايران، روسيه و آمريکا‏

معضل ایران بدون روسیه حل نمی شود
مقاله کريستين ساينس مانيتور دربارۀ مثلث ايران، روسيه و آمريکا‏ - یکشنبه 4 اسفند 1387 [2009.02.22]
جان هيوز
چند ماه پيش در يک ملاقات خصوصی با برنت اسکاکرافت، مشاور سابق امنيت ملی و يکی از معقول ‏ترين افراد حوزۀ روابط خارجی آمريکا، از وی دربارۀ معضل ايران سؤال کردم. او هم پاسخ داد ‏‏«معضل ايران بدون روسيه حل نمی شود.»‏شايد يک نفر در داخل دولت اوباما اين حرف را شنيده باشد!‏
همه علائم حکايت از آن دارد که دولت اوباما قصد دارد در ازای فشار روسيه به ايران برای دست ‏برداشتن از برنامه تسليحات هسته ای، از استقرار سپر دفاع موشکی صرفنظر کند. طراحی استقرار ‏اين سيستم دفاعی در نزديکی قلمروی روسيه، در دورۀ دولت بوش صورت گرفته بود. ‏
روس ها از همان ابتدا نيز با اجرای اين طرح در لهستان و جمهوری چک مخالف بودند و روابط را ‏در تمام سطوح با تهديد روبرو کردند. دولت بوش از قصد خود برای دفاع در برابر تهديدات موشکی ‏بالقوه ايران سخن می گفت و اصرار داشت اين سيستم دفاعی هيچ تهديدی عليه روسيه محسوب نمی ‏شود.‏
جو بايدن معاون رئيس جمهور آمريکا در سخنرانی اوائل ماه جاری در مونيخ آلمان از تمايل آمريکا ‏برای گفتگو با روس ها دربارۀ طرح دفاع موشکی خبر داد. هيلاری رودهام کلينتون وزير خارجه نيز ‏گفت «درصورتيکه ايران برنامه تسليحات هسته ای خود را متوقف کند، آمريکا در خصوص طرح ‏دفاع دربرابر موشک های بالستيک تجديد نظر خواهد کرد.»‏
از سوی ديگر، باراک اوباما در مصاحبه خود با شبکه تلويزيونی العربيه گفته بود: «اگر کشورهائی ‏نظير ايران مشت خود را باز کند، دست دوستی ما را پيدا خواهند که به سويشان دراز شده است.»‏
بنابراين سؤال اين است که آيا روسيه به باز کردن مشت ايران در خصوص برنامه مشکوک توليد ‏موشک های هسته ای کمک خواهد کرد يا خير. روسيه به دليل پيوندهای نزديک اقتصادی و نظامی با ‏ايران، صاحب ابزارهای خاص خود است. ضمناً روسيه در برنامه مشکوک هسته ای ايران مشارکت ‏داشته است. ممکن است اکنون زمان خاصی باشد: ايران همزمان با بزرگداشت سی امين سالگرد ‏انقلاب خود در ماه گذشته، ماهواره ای را به کمک موشک سفير 2 به فضا پرتاب کرد. به نظر می ‏رسد اين موشک، شکل تغيير يافته ای از موشک شهاب- 3 باشد که قادر به حمل کلاهک هسته ای ‏است. ‏
برخی تحليلگران نظامی آمريکا از همان ابتدا با ديده ترديد به طرح استقرار سيستم دفاع موشکی در ‏لهستان و جمهوری چک ديدۀ نگاه می کردند و آنرا برای روسيه تحريک کننده قلمداد می کردند. به ‏هرحال اگر ايران از توسعه تسليحات هسته ای چشم پوشی کند و شواهد نيز بر آن صحه بگذارد، ديگر ‏نيازی به سيستم دفاع موشکی نيست. ‏
آگاهی از مقاصد روس ها هميشه دشوار بوده است. همانطور که وينستون چرچيل 70 سال پيش گفته ‏است: «اين يک ابهام پيچيده شده درداخل معمائی مرموز است.» تغيير چندانی از آن زمان تا کنون ‏اتفاق نيفتاده است و رفتار فعلی روسيه در قبال آمريکا نيز، آميزه ای از پيشدستی و خشونت طلبی ‏است. عليرغم غبار ترديدی که در مسکو عليه آمريکائی ها پراکنده شده است، انگيزه هائی نيز برای ‏همکاری با دولت اوباما به چشم می خورد. ‏
آيا اين می تواند به استفاده روسيه از نفوذ قابل توجه خود بر ايران، برای مهار برنامه تسليحات هسته ‏ای آن کشور منجر شود؟ روسيه اصلاً مايل نيست ايران را به عنوان يک قدرت هسته ای درخاورميانه ‏ببيند. با اين حال، روسيه قبل از آنکه ابزارهای سياسی لازم برای پيگيری اين رويداد را به کار بگيرد، ‏چشم به دريافت امتيازاتی خواهد دوخت. بايد ديد آيا صرفنظر کردن از طرح ضد موشکی آمريکا در ‏اروپای شرقی، همان امتياز لازم محسوب می شود يا خير.‏
ضمناً بايد ديد آيا روس های مکار از پس معامله دیپلماتيک با ايرانی های مکارتر بر می آيند يا خير. ‏در دنيای درحال تغيير فعلی، که قدرت ها تضعيف و يا تقويت می شوند و همکاری و اتحاد قابل جابجا ‏شدن است، ايران بايد تصميم بگيرد چگونه کشوری می خواهد باشد. نزول بهای نفت، اقتصاد ايران را ‏آسيب پذير کرده است. دانشجويان در تلاطم هستند. در بازار نيز تظاهراتی عليه تصميمات دولتی برپا ‏شد. انتخابات خردادماه نيز درحالی در پيش است که محمود احمدی نژاد به پس زدن دنيای خارج ‏مشغول بوده، از عمل به وعده های اقتصادی خود بازمانده است و ضمناً قرار است با چالش محمد ‏خاتمی، رئيس جمهور اصلاح طلب سابق روبرو شود. ‏
آيا ايران می خواهد يک زورگوی هسته ای منطقه ای باشد که خود را با تفسير متحجرانه ای از اسلام ‏پيوند زده است، و يا می خواهد کشوری در حال پيشرفت و تحرک باشد که با استفاده از استعداد مردم ‏خود در پی دست و پا کردن جايگاهی در بين کشورهای دنياست؟
منبع: کريستين ساينس مانيتور- 19 فوريه‏