آيا ترکيه ميانجي مي شود‏ -گزارش لوس آنجلس تايمز از احتمالاتي در روابط ايران و آمريکا

آيا ترکيه ميانجي مي شود‏
گزارش لوس آنجلس تايمز از احتمالاتي در روابط ايران و آمريکا ‏ - چهارشنبه 21 اسفند 1387 [2009.03.11]
برزو درآگاهي و رامين مستقيم
وزير امور خارجۀ ترکيه روز دوشنبه در ميان حدس و گمان هايي که دولت او مي تواند به برقراري روابط ديپلماتيک ميان ‏ايران و آمريکا کمک کند، براي شرکت در اجلاس سالانۀ سازمان همکاري اقتصادي (اکو) وارد تهران شد. سفر علي ‏باباجان وزير امور خارجۀ ترکيه درست چند روز پس از گفتگوي وي با هيلاري کلينتون وزير امور خارجۀ آمريکا دربارۀ ‏ايران صورت مي گيرد.‏
باباجان قبل از عزيمت به تهران در آنکارا به خبرنگاران گفت، "واژۀ ميانجي گري گهگاه استفاده مي شود. ميانجي گري ‏تنها در صورتي محقق خواهد شد که يک درخواست مشخص از سوي دو طرف صورت گيرد. ما مي توانيم به پيشبرد ‏روابط ميان دو کشور تا يک سطح مثبت کمک کنيم."‏
ترکيه در بيشترين سال هاي قرن بيستم در عرصۀ ديپلماتيک قدرت نمايي کرده و پس از متمايل شدن بسوي غرب، مجددا ً ‏بعنوان يک قدرت توانا در صحنۀ خاورميانه ظاهر شده است. آنکارا، تحت حکومت اسلام گرايان ميانه رو پس از 80 سال ‏سلطه توسط ملي گرايان سکولار وابسته به ارتش، ميانجي گري مذاکرات ميان اسرائيل و سوريه را که اواخر سال گذشته ‏پس از حملۀ اسرائيل به نوار غزه به حال تعليق درآمد، به عهده گرفت.‏
آمريکا اميدوار است بعنوان راهي براي اقناع ايرانيان به منظور کناره گيري از کاربرد احتمالي نظامي برنامۀ هسته اي و ‏توقف حمايتشان از مبارزان مخالف اسرائيل به نظام رهبري ايران نزديک شود. کلينتون در مصاحبۀ هفته گذشته که از ‏تلويزيون ترکيه پخش شد، خاطر نشان کرد، دولت اوباما از هرگونه تلاش ترکيه براي کمک به تغيير نظر جمهوري اسلامي ‏استقبال مي کند.‏
کلينتون افزود، "شما ايرانيان را بهتر از ما مي شناسيد. شما – فکر مي کنم به من گفته شد بيش از 350 سال و اندي – مرز ‏مشترک داشته ايد. از اين رو قصد داريم براي نفوذ بر رفتار ايران از شما درخواست کمک کنيم."‏
روابط ترکيه با ايران از زمان روي کار آمدن حزب اسلامي عدالت و توسعۀ ترکيه بعنوان نيروي سياسي مسلط بر اين ‏کشور در اوايل دهۀ جاري شکوفا شده است. روابط تجاري ميان دو کشور سال گذشته به 10 ميليارد دلار رسيد که نسبت به ‏سال 2007، 25 درصد افزايش داشته است. ترکيه تنها کشوري است که ايرانيان مي توانند بدون گرفتن ويزا به اين کشور ‏سفر کنند. ‏
برخي از کارشناسان معتقدند، ترکيه مي تواند از نفوذ روزافزون خود در ايران براي تأثيرگذاري بر سياست هاي اين کشور ‏استفاده کند و يا اينکه نقش يک ميانجي را (ميان ايران و آمريکا) ايفا کند. امرالله اسلو کارشناس مسائل ترکيه در بنياد ‏جيمزتاون، يک هستۀ متفکر در واشنگتن، مي گويد، "ايران، ترکيه را دروازه اي بسوي غرب مي داند. نقش ترکيه در چنين ‏مذاکراتي يک امتياز بسيار مهم خواهد بود."‏
ترکيه با ايفاي چنين نقشي موقعيت خود را بعنوان يک قدرت منطقه ارتقا خواهد داد، کشوري که در عين حال مي تواند ‏روابط تجاري خود را نيز افزايش دهد. امرالله اسلو مي گويد، "آنچه را که ترکيه قصد دارد از معاملۀ ميان اسرائيل و سوريه ‏و يا ايران و آمريکا بدست آورد، ثبات و رشد اقتصادي بيشتر براي ترکيه است." با اين وجود، برخي از تحليلگران معتقدند، ‏مشارکت ترکيه و يا هر عضو سوم ديگري مي تواند بجاي کمک به مذاکرات ايران و آمريکا، مانعي در برابر آن باشد.‏
محمد مرندي رئيس بخش مطالعات آمريکاي شمالي در دانشگاه تهران مي گويد، "ايرانيان و آمريکايي ها مي دانند چطور با ‏يکديگر ارتباط برقرار کنند. آنها واقعا ً به نفر سومي براي مداخله نياز ندارند." ايران و آمريکا نياز دارند پس از دهه ها ‏دشمني و خصومت با يکديگر بسرعت اعتماد يکديگر را جلب کنند.‏
استيفن لارابي کارشناس امنيتي اروپا و خاورميانه مي گويد، "با توجه به حساسيت هاي موجود، تصور مي کنم آمريکا ‏بخواهد گفتگوي مستقيم با مقامات رده پايين ايران را دربارۀ مسائلي مانند افغانستان که کمتر جنجال برانگيز است، شروع ‏کند."‏
منبع: لوس آنجلس تايمز، 10 مارس‏‎