جانباز فقرزده: من می میرم اما دیگران را دریابید

روزنامه سرمایه: پیش از ظهر دیروز، یک جانباز شیمیایی پس از موفق نشدن برای ملاقات با نماینده حوزه انتخابی اش، مقابل مجلس شورای اسلامی خود را به آتش کشید و جان سپرد. هرچند تا لحظه نوشتن این گزارش هنوز جانباز بودن این فرد اثبات نشده است اما موضوع از آنجا اهمیت بیشتری می یابد که بعد از گذشت کمتر از سه هفته از خودسوزی یکی از اهالی بم مقابل ساختمان ریاست جمهوری، این دومین باری است که در بهمن ماه سال جاری شهروندان ایرانی مقابل ساختمان های حکومتی دست به خودسوزی می زنند. چند سال پیش نیز جانباز دیگری در اعتراض به وضع معیشتی خودسوزی کرده بود.
آتش… مرگ ساعت ۳۰:۱۱ دقیقه دیروز مردی حدوداً ۵۰ ساله به ساختمان اداری و محل ملاقات های مجلس مراجعه کرده و خواستار ملاقات با نماینده حوزه انتخابی اش می شود. «وی پس از عدم موفقیت در ملاقات با این نماینده و خروج از مجلس، در خیابان روبه روی مجلس خود را به آتش می کشد.» این روایتی است که محمد علی پرتوی عضو کمیسیون اجتماعی مجلس و نماینده سردشت در مجلس شورای اسلامی به «سرمایه» می گوید: «پس از انتقال مجروح به بیمارستان و جان سپردن او، پسر این مرد همراه نامه ای به مجلس مراجعه می کند و سراغ پدرش را می گیرد…»
بیکاری و بی توجهی مسوولان
در نامه ای که این قربانی نوشته دلیل خودسوزی را بیکاری عنوان کرده است و اینکه کسی توجهی به او نمی کند. بیکاری و بی توجهی مسوولان اجرایی نکته ای است که به اعتقاد محمدعلی پرتوی عضو کمیسیون اجتماعی مجلس از مهم ترین نکاتی است که منجر به درخواست ملاقات با نمایندگان می شود: «دلیل درخواست برای ملاقات با نمایندگان مجلس معمولاً کم کاری مسوولان اجرایی است یعنی اگر مسوولان به وظایف خود عمل کنند، نیازی نیست افراد آنقدر مستاصل شوند که به نمایندگان شان مراجعه کنند.» او اضافه می کند: «این فرد جویای کار بوده و اگر مسوولان اجرایی مشکل او را حل کرده بودند قطعاً کار به اینجا نمی رسید.» پرتوی البته فراموش نمی کند که بگوید: «ملاقات با نمایندگان مجلس نه تنها حق جانبازان بلکه حق تمامی شهروندان است.»
تذکر به دستگاه های اجرایی
با در نظر گرفتن اینکه قربانی خودسوزی ظهر دیروز، به دلیل مسائل معیشتی و بیکاری اقدام به خودسوزی کرده است، عضو کمیسیون اجتماعی مجلس می گوید: «در این مورد باید به دستگاه های اجرایی تذکر داده شود.» پرتوی می گوید: «دولت برای راه اندازی بنگاه های زودبازده در شهرستان ها اعتبار زیادی اختصاص داده و خانواده شهدا و جانبازان را در اولویت گذاشته، با این حساب معلوم نیست چرا کسی ممکن است از بیکاری به جایی برسد که اقدام به خودسوزی کند.»
چرا خودسوزی
«خودکشی در مغایرت تمام با طبیعت است که با آن مساله حفظ بقا و باقی ماندن به عنوان تداوم وجودی زیر سوال می رود.»
شیوا دولت آبادی روانشناس، با بیان این مطلب می گوید: «انتخاب نوع خودکشی نیز بخش دیگر این قضیه است. پرتظاهرات ترین نوع اعتراض همراه با خودکشی، خودسوزی است در واقع پیام این نوع خودکشی بسیار فراتر از خودکشی است. کسی که خودسوزی می کند، می خواهد بگوید من می میرم اما دیگران را دریابید. در واقع در این شکل فرد به جایی از ناتوانی برای اداره خود و پذیرش مسوولیت های حیات می رسد که اصل بدیهی حفظ خود را زیر پا می گذارد.»
اما کسی که خودسوزی کرده چه می خواسته بگوید؟ دولت آبادی در این باره می گوید: «ما اصولاً بین اقدام به خودکشی و خودکشی تفکیک قائل می شویم و آن عبارت از این است که افرادی که برای اعلام نیاز به توجه خودکشی می کنند طوری آن را برنامه ریزی می کنند که به مرگ منجر نشود اما خودسوزی به طور خاص ترکیبی است از اعلام وضعیت خود به علاوه اعلام وضعیت پایان.» اما قربانی ظهر دیروز روبه روی مجلس دلیل خودسوزی خود را بیکاری عنوان کرده بود. اینکه چگونه فقر فرد را به جایی می رساند که به خودکشی آن هم در شکل خودسوزی منجر شود را دولت آبادی اینگونه تحلیل می کند: «معمولاً آدم ها به خاطر عزت نفس مدت ها فقر را پنهان و آن را اداره می کنند. عزت نفس سرمایه ای است که انسان را وادار می کند در درازمدت فشار فقر را تحمل کند اما وقتی فشار به حدی می رسد که همه مرزها پیموده شده، فرد عملاً به بن بست می رسد.»
به اعتقاد دولت آبادی رها شدن از سوزش درونی ناشی از فقر و بیکاری و ناتوانی در برآورده سازی مطالبات دیگرانی که چشمشان به درآمد و فعالیت شخص است، انگیزه ای که منجر به خودسوزی می شود.